Hoewel wildkamperen in Nederland niet is toegestaan, zijn er wel legale alternatieven. Een hiervan is paalkamperen. Als je gaat paalkamperen in Nederland ben je eigenlijk gewoon aan het wildkamperen. Veel voorzieningen zijn er namelijk niet en je bevindt je doorgaans midden in het bos, heerlijk toch? Helaas zijn de meeste locaties voor paalkamperen in Nederland opgeheven door Staatsbosbeheer. Hierdoor is het ineens een stuk ingewikkelder om een legale slaapplek in de middle of nowhere te vinden. In dit artikel vertellen we je meer over paalkamperen in Nederland. Ook hebben we uitgezocht welke alternatieven er zijn en of er nog plekken bestaan waar je kunt paalkamperen in Nederland.
Wat is paalkamperen?
Wildkamperen is bij wet verboden, maar paalkamperen mag wél in Nederland. Een paalkampeerplek is een aangewezen plaats waar het is toegestaan om vrij te kamperen onder bepaalde voorwaarden. Meestal staat er een waterpomp of paal (vandaar de naam) in het midden. Binnen een straal van 10 meter van de paal mag je je tentje of tarp opzetten of je hangmat ophangen. Meestal zijn paalkampeerplaatsen in Nederland redelijk ver verwijderd van de openbare weg, deze kampeerplekken zijn namelijk voornamelijk bedoeld voor wandelaars en fietsers die lange tochten maken en onderweg een slaapplaats nodig hebben. Doorgaans bevind je je dan ook midden in het bos en met een beetje geluk kun je vanuit je tentje wild spotten.
Welke voorzieningen zijn er?
Meestal zijn er geen of weinig voorzieningen als je gaat paalkamperen in Nederland. Soms is er wel een waterpomp voorzien, zodat je kunt koken of wassen en iets kunt drinken. Dit is niet altijd drinkwater, dus je doet er goed aan zelf genoeg water of een waterfilter mee te nemen. Een toilet is er zelden, dus om je behoefte te doen, zul je een kuiltje moeten graven in het bos. Let erop dat je dit niet in de buurt van water doet en gooi het kuiltje altijd weer dicht. Heel soms is er een vuurplaats voorzien, maar meestal is dit niet het geval en is het ook niet toegestaan om een kampvuur te maken. Eigenlijk moet je er dus rekening mee houden dat er géén voorzieningen zijn en dat je gewoon gaat wildkamperen.
De regels voor paalkamperen in Nederland
De regels voor paalkamperen in Nederland hangen een beetje af van de plek waar je vrij wilt kamperen. Per locatie kunnen er kleine verschillen zijn. Voor de meeste plekken gelden echter ongeveer dezelfde regels. De basisregel die hieraan ten grondslag ligt is het ‘leave no trace’ principe. Als je ervoor zorgt dat niemand last van je heeft en dat het niet te zien is dat jij ergens hebt gekampeerd, dan zit je vrijwel altijd goed.
Kamperen binnen 10 meter van de paal
Paalkamperen heeft niet voor niets paalkamperen. Je kampeert namelijk rond of voor een paal. Deze markeert het kampeerterrein en je dient je tentje of tarp binnen een straal van 10 meter op te zetten. Vaak zijn er binnen die 10 meter ook bomen waaraan je je hangmat kunt bevestigen. Let erop dat je op sommige plekken voor paalkamperen in Nederland niet rondom de paal mag kamperen, maar alleen ervoor. Dit staat vaak aangegeven op de paal zelf.
Maximaal 72 uur (maar vaak minder)
Er is vrijwel altijd een maximum aantal uren dat je op een plek mag paalkamperen in Nederland. Dit is maximaal 72 uur, 3 dagen dus, maar op de meeste paalkampeerplekken mag je maximaal 24 uur verblijven, niet meer dan 1 nacht dus.
Maximaal 3 tentjes
Ook mogen er maximaal 3 tentjes tegelijk staan op een plek voor paalkamperen in Nederland. Zo blijft het rustig en wordt het geen veredelde camping. Als er al 3 tentjes staan, zul je helaas je wandeling voort moeten zetten en een andere kampeerplek zoeken. Om deze reden raden we je aan om altijd een plan B te hebben als je gaat paalkamperen in Nederland. De plekken zijn vrij schaars en zeker als je in de zomer op pad gaat, is de kans aanwezig dat er al 3 tentjes staan op het moment dat jij aankomt.
Geen open vuur
Hou er ook rekening mee dat het meestal niet is toegestaan om een kampvuur te maken. Als er niet expliciet een vuurplaats wordt aangewezen, is het niet toegestaan. Je mag wel gewoon op je eigen kooktoestelletje eten bereiden, dus een klein gasstelletjes of brandertje is geen probleem.
Geen muziek
Het is doorgaans ook niet toegestaan om muziek af te spelen of op andere manieren lawaai te maken. Muziek kan de natuur verstoren en daarbij kan het storend zijn voor andere kampeerders of natuurliefhebbers. In de natuur heb je eigenlijk ook geen muziek nodig, de geluiden van de wind, vogeltjes of een riviertje zijn al muziek op zichzelf.
Geen afval achterlaten
Zorg ervoor dat je geen sporen achterlaat, dus zeker geen afval. Dit is niet alleen slecht voor het milieu en de natuur (dieren kunnen erin stikken of gewond raken), maar het is ook erg storend voor andere natuurliefhebbers. Daarbij zijn veel paalkampeerplaatsen al gesloten doordat er teveel overlast was. Door de plekken netjes achter te laten, kunnen we hopelijk voorkomen dat er nog meer plekken voor paalkamperen in Nederland gesloten worden.
Honden aan de lijn
Tot slot is het meestal verplicht om honden aan de lijn te houden. Het is dus prima om je hond mee te nemen, zolang je hem maar niet los laat lopen. Het Ruffwear Knot-a-Hitch systeem is hier een goede oplossing voor. Je spant een touw tussen twee bomen. Hier zit een oog met een haakje aan waar je de riem van je hond aan vast kunt maken. Zo heeft je hond toch een hoop vrijheid en heb jij je handen vrij om je tent op te zetten of eten te bereiden.
Waar kun je paalkamperen in Nederland?
Er zijn in Nederland nog een aantal plekken waar je kunt paalkamperen. Helaas zijn veel locaties sinds vorig jaar echter gesloten. Toch zijn er nog steeds een aantal plekken geschikt voor paalkamperen in Nederland.
Staatsbosbeheer
Voorheen waren de meeste plekken voor paalkamperen in Nederland eigendom van Staatsbosbeheer. Er waren tientallen plekken, maar in de loop der jaren werden er steeds meer locaties gesloten, onder andere door overlast. Er werden feestjes georganiseerd, harde muziek afgespeeld, gedronken en er bleef veel afval achter. Ook werd het maximale aantal tentjes regelmatig overschreden. In 2020 sloot Staatsbosbeheer de paalkampeerplekken in eerste instantie in verband met corona, maar later is besloten de kampeerplaatsen voor paalkamperen in Nederland niet weer opnieuw te openen.
Twentepad
Het Twentepad is een langeafstandswandeling in het oosten van Nederland. Het pad is ruim 80 km lang en langs de route zijn verschillende paalkampeerplaatsen voorzien. Ze zijn in principe alleen bedoeld voor mensen die het Twentepad wandelen en de meeste kampeerplekken bevinden zich dan ook vrij dicht in de buurt van de wandelroute. Wild-kamperen.nl heeft een aantal van deze paalkampeerplaatsen gereviewed en mooi in beeld gebracht.
Wild-kamperen.nl
De jongens van Stichting Wild-Kamperen.nl zijn bezig alle paalkampeerplaatsen in Nederland die nog wel geopend zijn in kaart te brengen. Ook proberen ze zelf locaties op te zetten en hebben ze voorheen geprobeerd Staatsbosbeheer ertoe te bewegen de paalkampeerlocaties open te houden met aanpassingen. Dit laatste is helaas niet gelukt, maar de we hopen van harte dat ze erin slagen andere paalkampeerplaatsen in Nederland te lokaliseren.
Alternatieven voor paalkamperen in Nederland
Nu paalkamperen in Nederland een stuk lastiger is geworden, hebben we ook een aantal alternatieven onderzocht. Je kunt natuurlijk illegaal gaan wildkamperen, maar dan loop je wel het risico een boete te krijgen. Als je daar niet op zit te wachten, zijn er gelukkig ook legale alternatieven. Daar lees je hieronder meer over.
Natuurkampeerterreinen
Kamperen op een natuurcamping is natuurlijk niet hetzelfde als wildkamperen of paalkamperen, maar voor wie van vrij kamperen houdt, is het wellicht toch een mooie tussenoplossing. Staatsbosbeheer heeft verschillende mooie natuurkampeerterreinen in Nederland, waar je relatief vrij kunt kamperen. Meestal zijn de plekken ruim en is er veel privacy. Ook zijn er soms vuurplaatsen, waar je een kampvuurtje mag maken.
Campspace.com
Wil je niet op een camping staan? Dan is een kampeerplek via Campspace misschien wel iets voor jou. Op Campspace kun je namelijk een kampeerplekje reserveren bij iemand in de tuin. Dit kan een mooie bloementuin zijn, maar ook een boomgaard, groot grasveld of een voedselbos. De ene kampeerplek is primitiever dan de ander en soms sta je tussen de geiten of schapen. Het principe lijkt op AirBnB, maar dan met kampeerplekken.
Benodigdheden voor paalkamperen in Nederland
Een goede voorbereiding mag niet ontbreken als je gaat paalkamperen in Nederland. Vrij kamperen is leuk, maar ook primitief. Het is dan ook aan te raden om je goed voor te bereiden en de juiste spullen in te pakken.
Tent, tarp of hangmat
Je weet in Nederland nooit zeker of het droog blijft. Een stevig tentje of een tarp is dan ook geen overbodige luxe. Het is op de meeste paalkampeerplaatsen niet toegestaan om een grote tent op te zetten, maar dit neem je ook niet zomaar even mee in je rugzak. Een trekkerstentje of een tarp zijn betere keuzes. Ook een hangmat is een geschikt manier om te overnachten als je gaat paalkamperen in Nederland.
Lees ook: Dit is de beste lichtgewicht tent die je nu kunt kopen
Slaapzak
Ook een slaapzak is geen overbodige luxe. Zeker als je in de herfst, winter of het voorjaar gaat paalkamperen in Nederland, is een warme slaapzak onmisbaar. Hou rekening met de buitentemperatuur. Slaapzakken hebben vaak een ideale buitentemperatuur, waarbij ze het best presteren.
Lees ook: Dit zijn de beste slaapzakken die je nu kunt krijgen
Kookgerei
Als je graag met een goed gevulde maag onder de wol kruipt, kun je het beste ook een kooktoestelletje meenemen. Een klein gaspitje of brandertje – zoals de Lumberjack Wood Gas Stove – is voldoende om een lekker eenpansgerecht te maken. Om gewicht te besparen, kun je het beste een lichtgewicht pannensetje kopen – zoals de Bo-Camp pannenset – waar je ook meteen uit kunt eten. Ook een complete outdoor kookset is handig.
Sneldrogende kleding
Omdat je vaak niet zoveel ruimte hebt om kleding te drogen en natte kleding ervoor zorgt dat je het snel koud krijgt, kun je het beste voor sneldrogende of waterafstotende kleding kiezen. Veel wandelbroeken – zoals de Fjällräven High Coast Outdoorbroek voor heren – zijn sneldrogend en kunnen tegen een stootje, ideaal dus!
Schepje en toiletpapier
Hou er rekening mee dat er geen toiletten zijn als je gaat paalkamperen in Nederland. Als je een grote boodschap moet doen, zul je zelf een gat moeten graven. Hiervoor kun je het beste een lichtgewicht opvouwbaar schepje gebruiken. Als je je toiletpapier ook wilt begraven is het belangrijk om toiletpapier te kiezen dat zo natuurlijk mogelijk is. The Good Roll bevat bijvoorbeeld geen chloor, parfum of kleurstoffen, waardoor het minder schadelijk is voor de natuur.
Wandelschoenen
Vaak moet je eerst een stuk wandelen voordat je bij een paalkampeerplaats aankomt. Een paar goede wandelschoenen zijn dan ook aan te raden. Daarbij houden goede wandelschoenen je voeten lekker warm en droog, zodat je het ook ‘s avonds nog warm genoeg hebt.
Lees ook: Denk hieraan als je de beste wandelschoenen wilt kopen
Water en/of waterfilter
Hou er ook rekening mee dat je tijdens het paalkamperen in Nederland geen kraan hebt waaruit je drinkwater kunt halen. Soms is er wel een waterpomp aanwezig, maar dit water is niet geschikt om zo te drinken. Gelukkig kun je dit water met een goed waterfilter wel drinkbaar maken. Ook als er geen waterpomp is, maar je wel in de buurt van een riviertje of meertje staat, is een waterfilter ideaal om het water drinkbaar te maken.
Lees ook: Zo kies je het beste waterfilter voor outdoor
Samenvatting
Paalkamperen in Nederland is eigenlijk gewoon legaal wildkamperen. Je kampeert zonder – of met heel weinig – voorzieningen op een daarvoor aangewezen plaats. Paalkampeerplaatsen bevinden zich doorgaans in natuurgebieden en langs wandel- en fietsroutes. Je mag er meestal niet meer dan 1 nacht staan en je wordt geacht geen sporen achter te laten. Helaas zijn is paalkamperen bij staatsbosbeheer niet meer mogelijk. Paalkamperen in Nederland is daardoor een stuk lastiger geworden, maar gelukkig zijn er nog een aantal locaties over en hopelijk komen daar snel weer wat meer bij. Ondertussen kun je ook goed terecht op de natuurkampeerterreinen van staatsbosbeheer en de particuliere kampeerplekken via Campspace. Zorg er hoe dan ook voor dat je goed voorbereid op pad gaat, dan wordt het sowieso een avontuur om nooit te vergeten.